Siatkówka oka

• zawiera dwa zestawy światłoczułych komórek: czopki i pręciki
• czopki są ok. 100 razy mniej czułe niż pręciki, reagują jednak na barwę światła
• czopki są dużo gęstsze w centrum siatkówki -- zagęszczenie pręcików występuje na jej obrzeżach

Fakt ten znany jest obserwatorom, którzy -- chcąc dojrzeć słabe obiekty -- patrzą na nie kątem oka. Wówczas światło szukanej gwiazdy czy mgławicy pada na te rejony siatkówki, gdzie występuje zagęszczenie pręcików i jej dostrzeżenie jest łatwiejsze. Technikę tę zwie się zerkaniem.

• pręciki i czopki zawierają światłoczułe pigmenty: rodopsynę (pręciki) i jodopsynę (czopki)
• padające fotony prowadzą do ich rozpadu, co z kolei powoduje zmianę potencjału elektrycznego całej komórki i wysłanie impulsu do mózgu poprzez związane z nią włókno nerwowe
• po chwili pigment rekombinuje i komórka znowu gotowa jest do detekcji fotonu
• w jasnym świetle większa część rodopsyna w pręcikach ulega rozpadowi i proces widzenia zachodzi dzięki czopkom
• nocą czułość czopków jest zbyt mała i widzimy dzięki pręcikom
• proces przełączania siatkówki z widzenia czopkami na widzenie pręcikami nazywamy adaptacja oka; w umieszczonym w ciemnościach oku zachodzi on w pełni w ciągu ok. godziny, jednak może być nieco przyspieszony poprzez włączenie słabego, czerwonego oświetlenia
• zakres czułości siatkówki obejmuje długości fal od 400 do 700 nm, przy czym maksimum czułości pręcików przypada na falę 510 nm, a czopków na 550 nm

Ta różnica jest przyczyną występowania efektu Purkiniego. Jeśli w ciemności obserwujemy dwa światła, niebieskie i czerwone, które wydają sie nam być jednakowo jasne, a następnie spoglądamy na nie w trakcie ich oddalania, gdy ich jasność widoma maleje, wówczas w pewnej chwili zauważymy, że światło niebieskie jest jaśniejsze od czerwonego. Jest to spowodowane zwiększoną czułością pręcików na promienie o krótszej długości fali. W trakcie oddalania świateł siatkówka stopniowo przełącza sie z widzenia za pomocą czopków, na widzenie przy pomocy pręcików i choć dostrzegamy jeszcze barwy świateł, w porównaniu ich jasności decydującą rolę zaczynają odgrywać pręciki.