SEMINARIUM

"Satelitarne metody wyznaczania pozycji we współczesnej geodezji i nawigacji"

Poznań, 23 - 24 czerwca 2005


STRESZCZENIA

Aleksander Brzeziński

Centrum Badań Kosmicznych PAN

Pobudzanie nutacji Ziemi przez niepływowe procesy w oceanach - najnowsze oszacowania i perspektywy

         Wymiana momentu pędu między dynamicznie sprzężonym układem atmosfera-ocean a obracającą się Ziemia stałą ma niewielki, acz dobrze mierzalny wpływ na zjawisko precesji-nutacji. Zmiany niepływowe układu, generowane przez dobowy cykl termiczny, dają wkład do amplitudy niektórych wyrazów nutacyjnych na poziomie 0.1 milisekundy łuku (mas - milliarcsecond). Zmiany te są również prawie na pewno głównym źródłem pobudzania obserwowanego sygnału swobodnej nutacji jądra FCN (free core nutation) o amplitudzie zmieniającej się w zakresie od 0.1 do 0.3 mas.
         W przypadku atmosfery dysponujemy od pewnego czasu regularnymi wyznaczeniami momentu pędu AAM (atmospheric angular momentum) z okresem próbkowania 6 godzin, wystarczająco krótkim do badania wpływu na nutację Ziemi. Szczegółowe oszacowanie było dokonane przez Bizouarda i in. (1998, J. Geod., Vol. 72, pp. 561-577). Niepływowe procesy w oceanach są w pierwszym rzędzie reakcją na zmienne w czasie oddziaływanie atmosfery. Stosowany od dawna prosty model tzw. odwróconego barometru IB (inverted barometer) stanowi dobrą aproksymację dla okresów rzędu tygodni i dłuższych, natomiast jest nieadekwatny dla częstotliwości dobowych odpowiadających nutacji. Tworzenie modeli dynamicznych stało się możliwe dopiero w ostatniej dekadzie. Rozwiązania o wysokiej rozdzielczości czasowej, umożliwiające badanie efektów nutacyjnych, ciągle należą jednak do rzadkości.
         W niedawno opublikowanej pracy (Brzeziński i in., 2004, JGR, Vol. 109, No. B11, doi:10.1029/2004JB003054) wykorzystaliśmy szereg zmian czasowych oceanicznego momentu pędu OAM (oceanic angular momentum) z okresem próbkowania 1 godziny do oszacowania oddziaływania niepływowych procesów w oceanach na nutację Ziemi. Niniejsza prezentacja zawiera krótki opis metodyki badań oraz otrzymanych rezultatów. Jest również próbą zdefiniowania najważniejszych zagadnień w obszarze omawianego tematu, które nie zostały do tej pory rozwiązane, oraz określenia perspektywy badań na najbliższe lata.

Streszczenia
Sesja II
Strona główna