Refraktory

• wykorzystują zjawisko załamania (refrakcji) fali e.m. na granicy ośrodków; stosowane w zasadzie jedynie w zakresie optycznym
• w charakterze obiektywów teleskopów stosuje sie soczewki wypukłe; w ognisku soczewki umieszcza się detektor poprzedzony analizatorem
• soczewki posiadają dwie zasadnicze wady: aberrację sferyczną i chromatyczną
• aberracja sferyczna: promienie równoległe do osi optycznej lecz położone w różnej od niej odległości, skupiają się w różnych miejscach (rysunek)
• aberrację sferyczną koryguje się produkując soczewki, w których promień krzywizny powierzchni po stronie obrazu jest 3 razy większy niż po stronie obiektu; tworzy się także obiektywy wielosoczewkowe
• aberracja chromatyczna: promienie o różnych długościach fali mają inne współczynniki załamania w szkle i skupiają się w różnych punktach, dając efekt kolorowych obwódek wokół obserwowanych obiektów (rysunek)
• a. chromatyczną koryguje się tworząc obiektywy dwusoczewkowe, z 2 gatunków szkła (cron i flint), zwane achromatami; otrzymujemy wówczas całkowitą korekcję dla jednej długości fali (np. barwy żółtej); w apochromatach stosuje się układy 3 soczewek, dające obrazy bez a. chromatycznej dla większego zakresu długości fal
• największy refraktor ma obiektyw o średnicy 1 metra i znajduje się w Obserwatorium Yerkesa w USA
• większych się nie buduje gdyż trudno stworzyć duże soczewki pozbawione wewnętrznych wad szkła; ponadto duże soczewki ulegają deformacjii pod własnym ciężarem i pochłaniają dużo światła