next up previous contents
Następny: Zależność masa-jasność Wyżej: Masy gwiazd Poprzedni: Wyznaczanie mas gwiazd podwójnych

Przykład: Masy składników Syriusza

Najjaśniejsza gwiazda nieba -- Syriusz -- jest gwiazdą wizualnie podwójną o okresie obiegu 50 lat. Orbita Syriusza B względem Syriusza A jest elipsą o dużej półosi $7\hbox{$.\!\!^{\prime\prime}$}5$, a paralaksa Syriusza wynosi $0\hbox{$.\!\!^{\prime\prime}$}37$. Co więcej, Syriusz B jest dwa razy dalej od wspólnego środka masy, zwanego barycentrum, niż Syriusz A. Mamy stąd kolejno:

  1. odległość do Syriusza: $r=1/\pi$, $r=2.67$ l.św.
  2. sumę mas obu składników: $\mathfrak{M}_1+\mathfrak{M}_2=a^3/P^2$, $\mathfrak{M}_1+\mathfrak{M}_2=3.2$ masy Słońca
  3. z definicji środka masy, iloczyn odległości od środka masy i masy jest taki sam dla obu gwiazd, wobec czego: $\mathfrak{M}_1=2, \mathfrak{M}_2=1$
Z obserwacji widma wiemy, że Syriusz A ma promień 1.7 promienia Słońca i temperature powierzchniową 10 tys. K. Temperatura efektywna Syriusza B wynosi zaś 30 tys. K, a jego promień zaledwie 0.0073 promienie Słońca. Syriusza B zaliczamy do specjalnej klasy gwiazd, zwanych białymi karłami.



Tomasz Kwiatkowski
2000-06-09